Zapewne każdy wie, czym jest termometr i do czego służy. Istnieją kuchenne czy przemysłowe, jednak dziś na celownik weźmiemy te przeznaczone do celów medycznych. Jednakże sam fakt, że zaopatrzymy się w takowy termometr, jeszcze nie oznacza, że będziemy wiedzieli, jak właściwie z niego korzystać. Dlatego w dzisiejszym wpisie opiszemy poprawną obsługę tych urządzeń. Wyjaśnimy również, czym jest zjawisko podwyższenia temperatury podczas choroby oraz przybliżymy rolę termometrów w diagnozowaniu infekcji.
Spis treści
Skąd to gorąco?
Aby prawidłowo postępować podczas wystąpienia gorączki, należy najpierw zrozumieć, dlaczego tak naprawdę ona się pojawia. Przyczyną powstawania podwyższonej temperatury ciała jest stan zapalny. Gdy chorobotwórcze patogeny dostają się do organizmu i zaczynają się namnażać, komórki odpornościowe, rozpoznając je jako ciała obce, rozpoczynają działanie. W tym momencie znacząco przyspiesza metabolizm, podkręcany przez układ immunologiczny. Można to porównać do pola bitwy – w czasie walki robi się gorąco – w tym przypadku dosłownie. Organizm zmienia swój tzw. punkt nastawczy (ang. set point) i w ten sposób dąży do podwyższenia ciepłoty ciała. Co jednak daje wysoka temperatura? Przede wszystkim utrudnia rozwój infekcji, a dokładniej namnażaniu się drobnoustrojów. W takich warunkach o wiele łatwiej jest je uśmiercić, a co za tym idzie – uporać się z infekcją.
Standardowe metody pomiaru temperatury
Najpopularniejszym sposobem zbadania ciepłoty ciała jest umieszczenie czujnika termometru pod pachą. Końcówkę należy przyłożyć do dołu pachowego, a następnie docisnąć ją ramieniem i trzymać przez 3-4 minuty. W przypadku wykonania pomiaru tą metodą, za temperaturę prawidłową uznaje się 36,6°C, natomiast gorączka zaczyna się już od 37,5°C.
Innym, również dość często stosowanym sposobem jest dokonanie pomiaru w jamie ustnej. Tutaj szczególnie ważna jest uprzednia dezynfekcja termometru spirytusem salicylowym bądź alkoholem. Czas mierzenia powinien być podobny do tego w metodzie poprzedniej. Prawidłowa temperatura w tym przypadku równa się 36,8°C, o gorączce mówimy zaś, gdy osiągnie ona wartość 37,6°C.
Inne nietypowe sposoby
Czasem jednak obie wspomniane metody mogą nie sprawdzić się, np. w przypadku mierzenia temperatury u noworodka czy osoby niepełnosprawnej. Wtedy stawia się na badanie drogą rektalną. Umożliwia ono sprawdzenie temperatury malucha, który mógłby przypadkowo nadgryźć końcówkę termometru, a także każdemu, kto mógłby nie wytrzymać dłuższego pomiaru wcześniej wymienionymi metodami. W tym przypadku prawidłowa temperatura wynosi 37,1°C, a o gorączce jest mowa dopiero po osiągnięciu 38°C. Oprócz tego sposobu również stosuje się metodę pomiaru wewnątrz ucha, jednakże w takiej sytuacji należy stosować specjalistyczne końcówki, które zapobiegną uszkodzeniu błony bębenkowej. Wtedy zakres temperatur jest podobny jak przy metodzie rektalnej. Obecnie można również korzystać z termometrów bezdotykowych, o czym później. Co bardzo istotne, w każdym z tych przypadków zaobserwowanie temperatury powyżej 39°C definitywnie wskazuje, że mamy do czynienia z gorączką, natomiast normy dla prawidłowej temperatury są umowne, ponieważ nigdy nie jest ona stała oraz taka sama u każdego z nas.
Elektroniczne termometry
Aby wiedzieć, czy coś dzieje się z naszym organizmem, należy zaopatrzyć się w odpowiedni przyrząd do pomiaru temperatury. Dziś najbardziej powszechnie stosowanymi termometrami są te elektroniczne. Pozwalają one na dużą wygodę użytkowania oraz na dokonanie precyzyjnego odczytu – dokładność pomiaru temperatury to +/- 0,1°C. Oczywiście termometr może powiadamiać o gotowym wyniku, jednakże czasem zaleca się przedłużenie pomiaru, w celu zwiększenia jego dokładności.
Co zamiast rtęci?
Niegdyś powszechnie stosowane termometry rtęciowe dziś są zastąpione bezpieczniejszymi miernikami cieczowymi innego rodzaju. W nowoczesnych termometrach bezrtęciowych stosuje się substancje o podobnej rozszerzalności cieplnej. Może to być stop innych metali lub alkohol. Jednakże nie mają one wielu zwolenników, ponieważ czas pomiaru temperatury wynosi ok. 8 minut. Z drugiej zaś strony, są one wykonane ze szkła, dlatego w porównaniu do tych wykonanych z tworzywa sztucznego są o wiele łatwiejsze w dezynfekcji.
Szybki, bezkontaktowy pomiar? To możliwe!
Bezdotykowe termometry to najnowsze rozwiązanie w kwestii pomiaru temperatury ciała. Choć ten rodzaj sprzętu posiada nieco niższą dokładność pomiaru (błąd pomiarowy wynosi +/- 0,2), to jednak ma na tyle dużo zalet, że wiele osób stawia właśnie na niego. Termometry bezdotykowe wszystkim pozwalają na wielokrotny pomiar w krótkim czasie. Jak wiadomo, chora osoba jest osłabiona i częsta kontrola ciepłoty ciała może być dla niej męcząca. Z tego też powodu bezinwazyjna metoda pomiaru jest doskonałym rozwiązaniem tego problemu.
Sporo osób twierdzi, że wynik uzyskany przy pomocy termometru bezdotykowego często jest niewiarygodny, z powodu niedostosowania odległości oraz kąta pomiaru względem skóry pacjenta, a także zmiennej w postaci temperatury otoczenia. Tutaj również nie ma się o co martwić, ponieważ nowoczesne mierniki temperatury posiadają oprogramowanie redukujące wpływ takich czynników na pomiar. Nie bez powodu tego rodzaju termometry spotkać można w szpitalach i przychodniach.
Pomimo że lekarze nie zalecają samodzielnego diagnozowania chorób w warunkach domowych, to jednak zawsze warto wiedzieć, co się dzieje z naszym organizmem. Dzięki pomiarowi temperatury ciała oraz zaobserwowaniu innych objawów choroby jesteśmy w stanie odpowiednio wcześnie zareagować w sytuacji zagrożenia zdrowia i życia, oraz wezwać pomoc medyczną, wskazując niepokojące symptomy. Z tego powodu termometr to must have wszystkich osób, które są odpowiedzialne i chcą trzymać rękę na pulsie.