Świadomość każdego z nas na temat własnego zdrowia sukcesywnie się zwiększa. Bez ustanku słyszy się bowiem, że coraz wcześniej wykrywa się różnego rodzaju choroby, co daje szansę na ich skuteczne wyleczenie bądź kontrolowanie, unikając tym samym poważnych konsekwencji. Niestety jeszcze wiele osób nie jest świadomych zagrożenia, ponieważ niektóre schorzenia nie są łatwe do wykrycia. Doskonałym przykładem jest nadciśnienie tętnicze krwi, które – według danych z 2020 roku – dotyka niemalże już 10 milionów dorosłych w Polsce. Co warto podkreślić, mówimy o osobach zdiagnozowanych, a nieświadomych swojego stanu może być znacznie więcej. W dzisiejszym wpisie powiemy więc, czym jest ciśnienie krwi, jak interpretować jego wartości czy dokonywać pomiaru oraz wskażemy, co należy zrobić, aby poprawić ten parametr.
Spis treści
Ciśnienie ciśnieniu nierówne!
Aby zrozumieć, jak ważny to parametr, na początku należy wiedzieć, czym dokładnie jest ciśnienie krwi. To niezwykle ważny wskaźnik stanu zdrowia organizmu człowieka, którego nieprawidłowy wynik jest wskazaniem do dalszej diagnostyki oraz leczenia. Natomiast wartości, które są najważniejsze pod względem diagnostycznym, to tak naprawdę ciśnienie krwi tętniczej w największych arteriach. W porównaniu do krwi żylnej nie wywiera aż takiego nacisku na ściany naczyń oraz płynie z mniejszą siłą. Dlatego też, aby krew żylna mogła wrócić do serca, żyły muszą być wyposażone w zastawki. Tętnice natomiast posiadają grubsze i bardziej elastyczne ścianki, po to, by móc transportować płyn o znacznie wyższym ciśnieniu. Niewłaściwe jego wyniki mogą wskazywać na choroby układu krążenia oraz niezdrowy tryb życia.
Warunki pomiaru
Ze względu na fakt, że regularne mierzenie ciśnienia pozwala skutecznie monitorować stan zdrowia, warto wyposażyć się w domowy ciśnieniomierz. Dobrą praktyką jest wykonywanie pomiarów zawsze o tej samej porze, np. 3 razy dziennie. Istnieje sporo wytycznych, którymi należy się kierować w czasie wykonywania badania. Mianowicie:
- badanie trzeba wykonywać przed jedzeniem, piciem oraz zażyciem leków, a także po 15-minutowym odpoczynku,
- pomiaru należy dokonywać na tej ręce, na której obserwuje się wyższe wartości,
- mankiet umieszcza się 2-3 cm nad zgięciem łokcia (niezbyt ciasno – muszą zmieścić się pod nim dwa palce),
- badanie najlepiej wykonywać w pozycji siedzącej z podparciem pleców,
- podczas dokonania pomiaru nie można zmieniać pozycji oraz rozmawiać,
- należy zmierzyć ciśnienie dwukrotnie w odstępie kilku minut.
Prawidłowe wartości
Zapewne sporo osób wie, ile tak naprawdę powinno wynosić prawidłowe ciśnienie krwi. Jest ono mierzone w jednostce milimetrów słupa rtęci (mm Hg). Za górną granicę uważa się powszechnie wynik 120/80 mm Hg, przy czym pierwszy wynik dotyczy ciśnienia skurczowego, natomiast drugi – rozkurczowego. Jednakże warto zaznaczyć, że dla każdego norma może być nieco inna. Dodatkowo zachodzą pewne fluktuacje ciśnienia, wynikające ze zmian fizjologicznych zachodzących w organizmie. Ze względu na rozpiętość w czasie można je podzielić na:
→ długookresowe, związane np. z wiekiem,
→ średniookresowe, zależne od wysiłku fizycznego czy pory dnia
→ krótkookresowe, które są już bezpośrednio związane z cyklem pracy serca.
Wyniki odbiegające od normy
Jeśli jednak mierzone regularnie ciśnienie przekracza wartość 120/80 mm Hg, należy udać się do specjalisty, który oceni, czy powinno być wdrożone odpowiednie leczenie. Nadciśnienie rozpoznaje się, gdy wyniki dwukrotnie przeprowadzonych pomiarów podczas kilku wizyt u lekarza przekraczają 140/90 mm Hg. Natomiast już nawet podczas jednego spotkania lekarz jest w stanie zidentyfikować tę chorobę, gdy dwa razy wykonane badanie wskazuje na wartość przekraczającą 180/110 mm Hg. Jest to niebezpieczny dla zdrowia pułap, który może doprowadzić do zawału, udaru, niewydolności serca i wielu innych narządów.
Nie tylko nadciśnienie
Pomimo że za wysokie ciśnienie krwi doprowadza do uszkodzeń układu krążenia oraz wielu narządów, tak warto pamiętać również o zbyt niskich jego wartościach. Hipotonię, czyli inaczej niedociśnienie, rozpoznaje się, gdy wartość ciśnienia skurczowego wynosi mniej niż 100 mm Hg. Jednakże stale utrzymujące się niskie ciśnienie krwi nie jest automatycznie wskazaniem do leczenia, ponieważ zazwyczaj jest to osobnicza cecha pracy organizmu. Wyjątkiem jest sytuacja spowodowana działaniem leków, dlatego też wtedy wskazane jest skorygowanie ich dawek lub zmiana na inne. Również gdy wraz z niskim ciśnieniem krwi pojawia się osłabienie, zawroty głowy lub inne objawy, należy skonsultować się z lekarzem.
Aby odpowiednio monitorować pracę swojego organizmu, czasem wystarczy niewiele. Kontrola ciśnienia tętniczego jest niezwykle ważna, ponieważ wykonywanie regularnych pomiarów jest niekiedy jedyną szansą na zauważenie choroby – choć niestety nadciśnienie często jest schorzeniem bezobjawowym. Dlatego też wykonywanie badania w domowych warunkach pozwala na uniknięcie poważnych konsekwencji wynikających z długotrwale utrzymującego się nadciśnienia oraz na wczesne wprowadzenie odpowiedniego leczenia.